Język oksytański
język oksytański, zwany także Langwedocją, współczesna nazwa nadana przez językoznawców grupie dialektów tworzących Język romański, którym posługiwało się na początku XXI wieku około 1 500 000 ludzi w południowej Francji, choć wiele szacunków sięga nawet jednej trzeciej tej liczby. Czerwona Księga UNESCO wymienia niektóre dialekty Oksytańskie jako ” poważnie zagrożone.”
wszyscy użytkownicy języka Oksytańskiego używają języka francuskiego jako języka oficjalnego i kulturowego, ale dialekty Oksytańskie są nadal używane do celów codziennych. Nazwa Oksytańska pochodzi od dawnej nazwy geograficznej Occitanie (powstałej na wzór Akwitanii) obszaru znanego obecnie jako Langwedocja. Średniowieczny język jest często nazywany langue d 'Oc, który oznaczał język za pomocą oc (z łac. hoc) dla” tak „w przeciwieństwie do langue d’ oïl, który używany oïl (nowoczesny oui) dla” tak ” (z łac. hoc ille). Na samym obszarze dawniej używano nazw Lemosí (Limousin) i Proensal (Provençal), ale nazwy te były zbyt zlokalizowane, aby określić cały zakres dialektów. Nazwa prowansalska pierwotnie odnosiła się do dialektów Oksytańskich regionu Prowansji i jest używana również w odniesieniu do standaryzowanego średniowiecznego języka literackiego i wciąż energicznego ruchu literackiego opartego na dialekcie Prowansji. Ze względu na długą tradycję literacką, wielu w regionie Prowansji nadal woli nazywać swój język prowansalski.
prowansalski był standardowym i literackim językiem we Francji i północnej Hiszpanii w XII-XIV wieku i był szeroko stosowany jako nośnik poezji; był podstawowym językiem średniowiecznych trubadurów. Najwcześniejszym materiałem pisanym w języku Oksytańskim jest refren dołączony do łacińskiego wiersza pochodzącego z X wieku.
jako reprezentowany głównie przez Prowansalczyków, oksytański był bogaty w literaturę poetycką w średniowieczu, dopóki północ Nie zmiażdżyła władzy politycznej na południu (1208-29). Język standardowy był jednak dobrze ugruntowany i tak naprawdę nie uległ francuskiemu aż do XVI wieku, podczas gdy dopiero po rewolucji 1789 roku język francuski zaczął zdobywać popularność nad Oksytańskim. W połowie XIX wieku Renesans literacki, prowadzony przez Félibrige i oparty na dialekcie regionu Arles-Awinion, nadał nowy blask Oksytańskiemu i powstał współczesny dialekt standardowy. Najbardziej znaną postacią tego ruchu był Fryderyk Mistral, poeta noblista. Niemal równocześnie powstał podobny ruch z siedzibą w Tuluzie, skupiający się na problemach standaryzacji językowej i ortograficznej, aby zapewnić szerszą bazę dla literackich przedsięwzięć.
dialekty Oksytańskie zmieniły się stosunkowo niewiele od średniowiecza, choć obecnie wpływy francuskie są coraz bardziej widoczne. Być może wpływ ten pomógł im pozostać mniej lub bardziej zrozumiałymi dla obu stron. Główne obszary dialektów to Limousin, w północno-zachodnim rogu obszaru Oksytańskiego; Auvergnat, w północno-centralnym regionie tego obszaru; północno-wschodnie Alpy-Prowansalski; i Langwedocja i prowansalski, odpowiednio na Zachodzie i wschodzie Morza Śródziemnego.
Gascon, w południowo-zachodniej Francji, jest zwykle klasyfikowany jako dialekt oksytański, choć dla większości innych południowców jest dziś mniej zrozumiały niż kataloński. Niektórzy uczeni twierdzą, że zawsze był on odrębny od Oksytańskiego, ze względu na wpływ nie-celtyckiej Akwitańskiej populacji Przedrzymskiej. Rzymska Nazwa Regionu, Vasconia (od której pochodzi nazwa Gascony), sugeruje związek jego pierwotnej populacji z nie-indoeuropejskimi baskami.